2023-жылдын 18-19-апрелинде Женева шаарында (Швейцария Конфедерациясы) БУУнун Европалык Экономикалык Комиссиясынын (ЕЭК) 70-сессиясы өтүүдө. Ошол эле учурда, бул окуянын алдында, 2023-жылдын 17-апрелинде Бириккен Улуттар Уюмунун Борбордук Азиянын экономикасы үчүн атайын программасына (СПЕКА) катышуучу өлкөлөрдүн: Афганистан, Азербайжан, Казакстан, Кыргызстан, Тажикстан, Түркмөнстан жана Өзбекстандын Экономика министрлеринин жолугушуусу болуп өттү.
Бул иш-чараларга КР Экономика жана коммерция министри Данияр Амангелдиев катышты.
Министрлердин жолугушуусу Борбордук Азия мамлекеттерине транзиттик каттамдарды диверсификациялоо, сооданы жана транспортту жеңилдетүү, ошондой эле санариптештирүү жана жашыл трансформация, ошондой эле БУУнун SPECA өнөктөштүк трасттык фондун түзүү жана 2023-жылы Жогорку Деңгээлдеги Сегмент жолугушууларынын алдында SPECAга катышкан мамлекеттердин жалпы көз карашын консолидациялоого жол ачты. Жолугушуунун жыйынтыгында катышуучулар СПЕКАга мүчө мамлекеттердин министрлеринин Биргелешкен Билдирүүсүнүн долбоорун макулдашышты.
БУУнун ЕЭКтин 70-сессиясы “Европа чөлкөмүндөгү экономикалык комиссиянын туруктуу өнүгүүсү үчүн санариптик жана жашыл трансформациялар” деген темага арналган.
Кыргыз Республикасынын Экономика жана коммерция министри Данияр Амангелдиев өз сөзүндө, Кыргыз Республикасындагы транзиттик каттамдарды диверсификациялоо экономикалык туруктуулукту жакшыртуу жана бир же бир нече транзиттик каттамдарга көз карандылыкты, жүктөрдү жана жүргүнчүлөрдү ташууда тобокелдиктер.азайтуу, коопсуздукту жогорулатуу жана транзиттик транзиттик каттамдарды азайтуу сыяктуу бир нече максаттарды көздөөрүн белгиледи.
Мындан тышкары, министр Д.Амангелдиев өлкөгө туруктуу жашыл каржылоону тартуу механизмин түзүү, жашыл долбоорлорду илгерилетүү, банк секторуна климаттык каржылоону тартуу, санариптик трансформация жана жашыл призмасы аркылуу туруктуу өнүгүү үчүн жагымдуу шарттар боюнча жүргүзүлүп жаткан иштер тууралуу маалымат берди.
«Жашыл» трансформациянын контекстинде министр Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаровдун тышкы карызды «жашыл» демилгелерге алмаштыруу демилгесине көңүл буруп, БУУ ЕЭКти бул багытта кызматташууга чакырды.
Ошол эле учурда Азербайжан Республикасынын Экономика министри Микайил Чыңгыз оглы Джаббаров менен өзүнчө эки тараптуу жолугушуу өткөрүлдү.
Жолугушуунун жүрүшүндө министр Д.Амангелдиев азербайжан тарапка Кыргыз Республикасы менен Азербайжан Республикасынын ортосундагы соода жана инвестициялык байланыштарды өнүктүрүүгө, ошондой эле кыргыз жана азербайжан бизнесинин кеңири чөйрөдө кызматташуусу үчүн жаңы бизнес мүмкүнчүлүктөрдү түзүүгө багытталган жүргүзүлүп жаткан иш-чаралар үчүн ыраазычылык билдирди.
Ошону менен бирге ал 2023-жылдын июнь айына белгиленген Кыргыз-Азербайжан Өкмөттөр аралык комиссиясынын 5-жыйынын өткөрүү, ошондой эле Азербайжан-Кыргыз өнүктүрүү фондунун иш жүзүндө ишке кириши боюнча маселелерди да көтөрдү.
Белгилей кетсек, учурда Тараптар Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети менен Азербайжан Республикасынын Өкмөтүнүн ортосундагы АКӨФун түзүү жөнүндө макулдашуунун күчүнө кириши үчүн мамлекеттик ички жол-жоболорду аякташты.
Ошондой эле 18-апрелде сессиянын алкагында министр Д.Амангелдиев БУУнун ЕЭКтин Аткаруучу директору О.Алгаерова менен жолугушту.
Бул жолугушуу эки тараптын 2022-жылдын жай айларында өткөн жолугушуусунун уландысы болуп саналат, анын жүрүшүндө министр Д.Амангелдиев Кыргыз Республикасынан айыл чарба продукциясын Европанын рынокторуна экспорттоону колдоо боюнча долбоорду колдоону сунуштады.
Келишимдердин жыйынтыгында БУУ ЕЭК Кыргызстандан айыл чарба продукциясын экспорттоодогу учурдагы тенденцияларды карап чыгуу жана айыл чарба өндүрүүчүлөрдүн экспорттук атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүн жогорулатуу максатында долбоорду ишке ашырууга көп деңгээлдүү мамилени иштеп чыгуу боюнча изилдөө жүргүздү.
Изилдөөнүн жыйынтыгы боюнча КР ЭКМ менен бирдикте европалык рыноктордо жогорку экспорттук потенциалга ээ болгон кургатылган өрүк, кара өрүк, буурчак жана бөтөлкөдөгү суу сыяктуу товардык позициялар тандалып алынган.
Жолугушуунун жүрүшүндө бул багыттагы иштерди улантууда министр мындан аркы активдүү өз ара аракеттенүү маселелерин көтөрдү жана БУУ ЕЭК менен мындан аркы кызматташуунун векторун сунуштады.
Министр Д.Амангелдиев бүгүнкү күндө Кыргыз Республикасы үчүн маанилүү приоритет катары Европа Биримдиги тарабынан сунушталган Преференциялардын жалпы тутумунун (ВСП+) программасынын алкагында преференцияларды толук көлөмдө колдонуу экендигин белгилеп, илгерилетүүнүн бардык этаптарында техникалык жардам көрсөтүү, бул айыл чарба продукцияларын Европа рынокторуна алып чыгуу үчүн пилоттук компанияларга пункттук колдоо көрсөтүү үчүн өлкөдө долбоорду ишке киргизүү зарылдыгын белгиледи.
