2024-жылдын 23-апрелинде Бангкок шаарында Азия-Тынч океан регионунун Экономикалык жана социалдык комиссиясынын 80 – сессиясынын талааларында Бириккен Улуттар Уюмунун Борбордук Азиянын экономикалары үчүн атайын программасынын (СПЕКА) министрлеринин жолугушуусу болуп өттү, ага Кыргыз Республикасынын атынан онлайн режиминде Кыргыз Республикасынын экономика жана коммерция министринин орун басары Санжар Болотов катышты.
С.Болотов өз сөзүндө СПЕКА өлкөлөрү Кыргызстан үчүн эң жакын соода өнөктөштөр экенин белгиледи. 2019-2023-жылдар аралыгында КР СПЕКА өлкөлөрү менен товар жүгүртүүсү 1,9 эсеге өскөн. 2023-жылы Кыргыз Республикасынын СПЕКА өлкөлөрү менен товар жүгүртүүсү 2105,5 млн долларды түзгөн. Ошентсе дагы, "Кыргызстан менен СПЕКАнын ортосундагы соода потенциалы бул статистикадан канча алдыда", - деп баса белгиледи министрдин орун басары. Белгиленгендей, каралган маселелер жана кабыл алынган чечимдер товар жүгүртүүнү көбөйтүү мүмкүнчүлүгүн карайт.
Бул контекстте С. Болотов тарабынан региондун транспорттук каттамдарын диверсификациялоо үчүн Чыгыш-Батыш жана Түндүк-Түштүк багыттары боюнча транзиттик-транспорттук кызматташууну алга жылдыруунун маанилүүлүгү айтылды. БУУнун "СПЕКА фонду"көп тараптуу өнөктөштүк максаттуу фондун түзүү маселесине бардык өлкөлөр өзгөчө көңүл бурушту. Кыргызстан анын ийгиликтүү иштеши үчүн тиешелүү иштерди жүргүзүү менен түзүү идеясын колдоду. "Бул биздин өлкөлөрдөгү экономикалык кырдаалды жана социалдык бакубаттуулукту жакшыртууга багытталган долбоорлорду ишке ашыруу үчүн натыйжалуу механизм болот", - деп белгиледи КР ЭКМ башчысынын орун басары.
2024-жылы СПЕКАнын негизги темасы катары жашыл өнүгүү маселеси да талкууланды. С.Болотов Кыргыз Республикасынын жашыл экономикадагы жетишкендиктери жана пландары менен бөлүштү жана 2030-жылга чейин СПЕКА өлкөлөрүнүн бул багытта узак мөөнөттүү көз карашын иштеп чыгууну колдоду.
ЭСКАТОнун 80-сессиясынын башкы темасына ылайык, С.Болотов кийинки жолугушууларда СПЕКА аймагынын экономикасында санариптик инновацияларга жана электрондук соодага өзгөчө көңүл бурууну сунуштады.
Жолугушуунун жыйынтыгында биргелешкен билдирүү кабыл алынып, анда СПЕКА аймагында жашыл экономиканы өнүктүрүү ниети, электрондук сооданын артыкчылыктарын илгерилетүү жана пайдалануу аркылуу товар жүгүртүүнү жогорулатуу, 2030-жылга чейин СПЕКА өнүктүрүү концепциясын иштеп чыгуу сыяктуу чечимдер чагылдырылды.
Кийинки жолугушуу СПЕКАнын Башкаруу кеңешинин 19-сессиясынын алкагында 2024-жылдын күзүндө Душанбе шаарында өтөт.
Маалымдама:
БУУнун Борбордук Азиянын экономикалары үчүн атайын программасы (СПЕКА) 26-жылы 1998-мартта Ташкент декларациясы менен түзүлгөн. Программанын максаты-катышуучу өлкөлөргө экономикалык өнүгүүдө, кызматташтыкта жана Европа менен Азиянын экономикасына интеграцияланууда көмөк көрсөтүү. Учурда СПЕКАнын мүчө мамлекеттери Азербайжан, Ооганстан, Казакстан, Кыргызстан, Тажикстан, Түркмөнстан жана Өзбекстан болуп саналат. БУУ ЕЭК жана ЭСКАТО СПЕКА өлкөлөрүндөгү БУУнун Туруктуу координаторлору менен тыгыз кызматташтыкта программанын алкагында ишмердүүлүккө ар тараптуу колдоо көрсөтүшөт. 2024-жылы СПЕКА төрагалык кылган өлкө Тажикстан Республикасы болуп саналат.
