2023-жылдын 23-майында Кыргыз Республикасынын Экономика жана коммерция (КР ЭКМ) министрлигинин аянтында министр Данияр Амангелдиев менен Евробиримдиктин Жакынкы Чыгыш, Азия жана Тынч океан региону боюнча директору Петерис Устубс КР Экономика жана коммерция министрлигинде эки тараптуу кызматташуу боюнча коңшулук, өнүктүрүү жана эл аралык кызматташтык инструменти - Global Europe тарабынан каржыланган КР үчүн көп жылдык индикативдик программасынын алкагында КР Жашыл Экономика программасын каржылоо жөнүндө макулдашууга кол коюшту.
КР ЭКМ менен ЕБ делегациясынын ортосундагы финансылык макулдашууга кол коюу аземи Программанын донор-өлкөлөрүнүн өкүлдөрүнүн: Жакынкы Чыгыш, Азия жана Тынч океан региону боюнча директор – Петерис Устубс мырза; Европа Бирлигинин КР элчиси – Мэрилин Йосефсон айым; Германия Федеративдүү Республикасынын КР элчиси – доктор Габриэла Геллил жана Швейцариянын КР элчиси – Оливье Бангертер мырза, ЕБнын башка расмий адамдарынын катышуусунда өттү.
Министр Д.Амангелдиев катышуучуларды КР Экономика жана коммерция министрлигинин атынан жана жеке өзүнүн атынан куттуктап жатып, бир топ убакытты талап кылган документти биргелешип иштеп чыгуудагы эмгеги үчүн чет элдик өнөктөштөрдүн бардык мүчөлөрүнө, кесиптештерине ыраазычылык билдирди.
Ал белгилегендей, Европа Биримдиги, Германия Федеративдүү Республикасы жана Швейцария Конфедерациясы КР эгемендүүлүк алгандан бери өлкөдө жүргүзүлүп жаткан реформаларга тынымсыз колдоо көрсөтүп, акыркы 30 жылдан бери негизги ишенимдүү өнөктөштөрдүн бири болуп келген.
Ал ошондой эле тиешелүү Макулдашуунун негизинде 1990-жылдардын ортосунда башталган мамилелер кызматташтыктын үч түркүгүн аныктай турганын эске салды: саясий диалог, экономикалык мамиле тармагындагы каржы, илим, техника, маданият жана социалдык маселелер сыяктуу маселелер.
Бирок, бүгүнкү күндө «биздин кызматташтыгыбыз бул багыттардан чыгып кетти жана бардык өз ара пайдалуу маселелер боюнча, бардык деңгээлде жана ар кандай форматтарда ишке ашырылып жатат. Мунун баары биздин туруктуу активдүү диалогубузду жана кызматташтыктын багыттарын кеңейтүүгө жана тереңдетүүгө биргелешип умтулганыбызды күбөлөндүрөт”.
«Биз жалпы максаттарыбызга жетүү процессинде позитивдүү импульсту сактап калуу үчүн Европа Биримдиги, Германия Федеративдүү Республикасы, Швейцария Конфедерациясы менен узак мөөнөттүү кызматташууну улантууга ниеттенебиз», - деп баса белгиледи министр.
Соңунда министр бул багытты ишке ашыруу республикага жана бүтүндөй аймакка экономикалык моделди системалуу түрдө диверсификациялоону улантууга мүмкүндүк берерине ишеним билдирди. Жогоруда айтылган программаларды ишке ашырууда климаттын өзгөрүшүнө жол бербөө, жашыл, туруктуу экономиканы жана жашыл бизнести өнүктүрүү, ошондой эле социалдык, коомдук жана коммуникация багыттарын өнүктүрүү сыяктуу маанилүү багыттарды ишке ашыруудан көрүп жатабыз.
Бул аймактар тез арада жана координацияланган көп тараптуу реакцияны талап кылган чыныгы глобалдык чакырыктар бойдон калууда. Демек, Каржылоо келишимине кол коюу жана жалпысынан белгиленген «Жашыл экономика» программаларын ишке ашыруу – бул биздин бирдиктүү экенибиздин, бул милдеттерге берилгендигибиздин жана жалпы максаттарга жете турганыбыздын белгиси экенин белгиледи.
Андан кийин кол коюу аземи болду.
Белгиленгендей, Евробиримдиктин салымы Германиянын Экономикалык өнүгүү жана кызматташтык боюнча федералдык министрлиги (BMZ) тарабынан каржыланган жана GIZ тарабынан ишке ашырылып жаткан Кыргызстандагы «Жашыл экономика жана жеке секторду туруктуу өнүктүрүү» программасын биргелешип каржылоо аркылуу ишке ашырылат, анын ишмердүүлүгү ЕБ кошумча колдоосу менен жана Швейцария өкмөтү менен Германия өкмөтүнүн BMZ аркылуу үзгүлтүксүз колдоосу менен ал кеңейтилет.
Кошумча каражаттар жашыл экономика саясатын иштеп чыгууга, кошумча нарк чынжырларын андан ары бекемдөөгө жана социалдык жана жүрүм-турумду өзгөртүү үчүн байланышууга жумшалат.
Ошентип, КР ЭКМ Кыргыз Республикасында жашыл экономиканы өнүктүрүү чөйрөсүндөгү саясатты иштеп чыгуу боюнча ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган катары жана жашыл экономиканы өнүктүрүүдө ЕБ, BMZ жана SDC негизги саясий өнөктөшү катары КР инклюзивдик жашыл экономикага карай биргелешкен аракеттерде кызматташуу. Жашыл экономика программасы жергиликтүү өндүрүүчүлөргө жана ишкерлерге алардын киреше алып келүүчү келечегин жана жашыл технологияларды колдонууну жакшыртууга колдоо көрсөтөт.
2020-жылдан бери Программа жашыл экономиканы моделдөө жаатындагы кызыкдар тараптардын потенциалын чыңдоого, жашыл тажрыйбаларды тандалган айыл чарба кошумча чынжырчаларына жана туризм секторуна интеграциялоого, жергиликтүү рынокто органикалык продукцияларды жана жашыл стандарттарды илгерилетүүгө жана коомчулуктун маалымдуулугун жогорулатууга салым кошкон.
ЕБ үчүн бул иш-чара КР үчүн 2021-2027-жылдарга карата “Жашыл жана климатка туруктуу экономика” приоритеттүү багыты менен түздөн-түз байланыштуу жана жашыл бизнести, жеке секторду өнүктүрүү жана керектөөчүлөрдүн маалымдуулугун жогорулатуу аркылуу бүтүндөй.жана экономиканы өнүктүрүүнү колдоо боюнча конкреттүү максатка жетүүгө өбөлгө түзөт.
