Кыргыз Республикасынын Экономика жана коммерциялык министрлиги өлкөнүн 2023-жылдын биринчи кварталындагы социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн негизги жыйынтыктары тууралуу маалымдайт.

Оң факторлор:

өлкөдөгү социалдык стабилдүүлүктү сакталды;

социалдык коргоо жана пенсия менен камсыз кылуу жаатындагы мамлекеттин бардык пландуу милдеттенмелеринин аткарылышын өз убагында камсыз кылуу;

2023-жылдын 1-кварталында Мамлекеттик салык кызматы тарабынан 54 591,8 млн сом суммасында салыктардын жана камсыздандыруу төгүмдөрүнүн түшүүсү камсыз кылынган, бул такталган болжолдон 53 541,0 млн сомго 102,0 % түзсө, 1 050,8 млн сом ашыкча түшкөн. 2022-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу өсүү темпи 7934,2 млн сомго көбөйүү менен 117,0%ды түздү.

анын ичинде салыктар жана төлөмдөр 40041,7 млн.сом, болжол менен 39541,0 млн.сом, аткарылышы 101,3%ды түздү же 500,7 млн.сомго ашыкча аткарылды, өткөн жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу салыктык түшүүлөр жана төлөмдөр 3656,6 млн сомго көбөйдү же өсүү темпи 110,0% түздү.

Камсыздандыруу төгүмдөрүнүн түшүүсү 14550,1 млн.сомду түзүп, 103,9%ды түздү, же 550,1 млн.сомго ашыкча аткарылды. Өткөн жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу камсыздандыруу төгүмдөрү 4277,6 млн сомго көп чогултулуп, же өсүү темпи 141,6%ды түздү.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2022-жылдын 29-декабрындагы буйругу менен бекитилген Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2023-жылга иш-чаралар планы кабыл алынган;

Банк секторунун кардарларынын кредит портфелинин көлөмү 204,6 млрд сомду түздү жана жыл башынан бери 0,3%га көбөйдү (2022-жылдын акырына карата – 204,0 млрд сом);

Банк секторунун кардарларынын жалпы депозиттик базасы 344,9 млрд сомду (2022-жылдын акырына карата – 339,0 млрд сом) түзүп, жыл башынан бери 1,8%га көбөйгөн;

Биринчи кварталдын жыйынтыгы боюнча коммерциялык банктар тарабынан республиканын 1492 айылдык товар өндүрүүчүлөрүнө жалпы суммасы 707,3 млн сом жеңилдетилген кредиттер берилди;

Улуттук статистикалык комитеттин алдын ала эсептөөсү боюнча 2023-жылдын январь-март айларында ички дүң продукциянын көлөмү (мындан ары - ИДП) 183,8 млрд сомду жана реалдуу өсүү темпи 104,6%ды (2022-жылдын январь-март айларында) түздү. - 103 ,1%, Кумтөр кенин иштетүү боюнча ишканаларды эсепке албаганда өсүү темпи 103,9%ды түздү (2022-жылдын январь-февралында - 103,8%). ИДПнын дефлятору 118,5% деңгээлинде болду.

Экономиканын тармактары боюнча көрсөткүчтөр төмөндөгүдөй болду: өнөр жайда өндүрүштүн көлөмү 7,5%га, айыл чарбасында - 1,9%га, курулушта - 2,4%га, тейлөө чөйрөсүндө - 4,1%га өскөн.

Экономикада пайда болгон тенденцияларга байланыштуу номиналдык ИДПнын түзүмүндө кызмат көрсөтүүчү тармактардын үлүшү 2022-жылдын январь-мартына салыштырмалуу бүтүндөй алганда 0,5 пайыздык пунктка көбөйүп, 50,7%ды түздү, ал эми өндүрүш тармактарынын үлүшү. товарлар 2.8 пайыздык пунктка кыскарып, 28,1%ды түздү. Мында өнөр жайдын үлүшү 1,5 пайыздык пунктка төмөндөп, 18,3%ды, айыл чарбасынын 0,8 пайыздык пунктка төмөндөп, 6,2%ды, курулуштун үлүшү 0,5 пайыздык пунктка кыскарып, 3,6%ды түздү.

2023-жылдын январь-март айларында республика боюнча жалпысынан учурдагы баалар боюнча 36594,0 млн сомдук айыл чарбасынын дүң продукциясы өндүрүлгөн. Физикалык көлөмдүн индекси (ФВИ) 101,9%ды, анын ичинен мал чарбасы боюнча – 101,9%ды (35377,1 млн. сом), өсүмдүк өстүрүүдө – 100,2%ды (852,2 млн. сом) түздү.

2023-жылдын январь-март айларында айыл чарба продукциясынын жалпы көлөмүндө мал чарбасы 96,7%, өсүмдүк өстүрүү 2,4%, кызмат көрсөтүү 0,6%, аңчылык жана токой чарбасы 0,1% жана балык чарбасы 0,2%ды түздү.

2023-жылы айыл чарба иштерин өз убагында жүргүзүүдө республиканын айылдык товар өндүрүүчүлөрүнө мамлекеттик колдоо көрсөтүү максатында 2023-жылдын 27-февралындагы №72-р «Айыл чарбасын каржылоо - 11» буйругунун долбоору кабыл алынган.

Өнөр жайда 2023-жылдын январь-март айларынын жыйынтыгы жалпысынан өсүү темптеринин оң динамикасын мүнөздөйт.

Отчеттук мезгилде өнөр жай өндүрүшүнүн көлөмүнүн реалдуу өсүүсү жылдардан башка бардык региондор боюнча чарба жүргүзүүчү субъекттер тарабынан Бишкек (98,6%) жана Ош (86,7%) шаарларынан башка: Баткен - 113,0%, Нарын - 100,1%, Талас - 109,5%, Чүй - 112,7%, Ысык-Көл - 114, 5%, Ош - 100,3%, Жалал-Абад - 100,3%. 126,7% камсыз кылынды.

2023-жылдын январь-март айларында курулуштун дүң продукциясынын жалпы көлөмү 16 979,9 сомду түздү же 2022-жылдын январь-март айларынын деңгээлине салыштырмалуу 102,4%ды түздү.

2023-жылдын январь-мартында негизги капиталга инвестициялардын өнүгүү деңгээли 2022-жылдын январь-мартына салыштырмалуу 103,5 % (салыштырма баа менен), же 16 180,4 млн. түздү.

2023-жылдын 1-январына карата Кыргыз Республикасында туризм тармагына байланыштуу экономикалык ишти жүзөгө ашыруучу 121,1 миң ишкердик субъекти (юридикалык жана жеке жактар) катталган.

2022-жылы туризм тармагында түзүлгөн дүң кошумча нарк алдын ала эсептөөлөр боюнча 35,4 млрд сомду же ИДПнын 3,9%ын түздү (2021-жылы – 3,5%).

2023-жылдын январь-февраль айларындагы алдын ала маалыматтар боюнча Кыргыз Республикасынын товарлар менен тышкы жана өз ара соодасынын көлөмү. АКШ долларын түзүп, 2022-жылдын январь-февралына салыштырмалуу 1 717,6 млн. 22,7%га көбөйгөн.

Экспорттук жеткирүүлөр 255,6 млн. АКШ долларын түздү жана КМШ өлкөлөрүнө товарлардын экспортунун 12,0%га өсүшүнүн эсебинен 2,2%га өстү.

Импорттук түшүүлөр2 1 462,0 млн. АКШ долларын түздү жана 2022-жылдын январь-февралына салыштырмалуу КМШдан тышкаркы өлкөлөрдөн түшүүлөрдүн 1,6 эсеге өсүшүнүн эсебинен 27,2%га өскөн.

Соода түзүмүндө экспорт 14,9%ды, импорт 85,1%ды түздү.

2023-жылдын январь-февраль айларындагы терс соода балансы 1 206,4 млн. АКШ долларын түздү (2022-жылдын январь-февралында – 898,9 млн. АКШ доллар болгон).

Республиканын соода жүгүртүүсүнүн жалпы көлөмүндө Евразия экономикалык биримдигине мүчө мамлекеттер менен өз ара соода 31,7%ды, анын ичинде экспортто 63,1%ды, импортто 26,3%ды түздү.

Республиканын соода жүгүртүүсүнүн жалпы көлөмүндө үчүнчү өлкөлөр менен тышкы соода 68,3%ды, анын ичинде экспортто – 36,9%, импортто – 73,7% түздү.

2023-жылдын январь-март айларында республикалык бюджетке жалпы кирешелер белгиленген план боюнча 60 856,7 миллион сом болсо, иш жүзүндө 66 645,3 миллион сом түшкөн. План 109,0%га аткарылып, же план номиналдуу суммада 5 789,1 млн.сомго аткарылган. Киреше 2022-жылга салыштырмалуу 24,4%га, же 13062,2 млн сомго көбөйгөн.

Бюджеттик мекемелерден социалдык мааниге ээ чыгашалардын беренелери боюнча келип түшкөн бардык арыздар, анын ичинде эмгек акы, Социалдык фондго чегерүү, дары-дармек, тамак-аш, жөлөкпулдар, стипендиялар жана мамлекеттик карызды тейлөө боюнча толугу менен канааттандырылган.

2023-жылдын 28-февралына карата Кыргыз Республикасынын мамлекеттик карызынын көлөмү 5 598,90 миллион АКШ долларын (489 439,29 миллион сом) түздү.