2023-жылдын 18-январында Эл аралык финансы корпорациясы (IFC) жана Кыргыз Республикасынын Өкмөтү Дүйнөлүк банк тобунун “Күн энергетикасын масштабдоо”  программасынын алкагында  энергия балансы жана өсүп жаткан ички жана региондук суроо-талапты жабуу үчүн кайра жаралуучу энергиянын потенциалын пайдаланууну жогорулатуу.өлкөнүн күйүүчү майын диверсификациялоого жардам бере турган 100-150 МВт күн электр станциясын өнүктүрүү боюнча өнөктөштүк жөнүндө жарыялашты.

IFC Кыргыз Республикасынын Энергетика министрлигине жана Экономика жана коммерция министрлигине пилоттук күн фотоэлектр станциясын куруу жана эксплуатациялоо үчүн жеке сектордун тажрыйбасын жана капиталын тартуу үчүн мамлекеттик-жеке өнөктөштүктү (МЖӨ) түзүүгө жардам берет.

Долбоор Дүйнөлүк банк тобунун Күн энергетикасын масштабдоо программасынын алкагында иштелип чыгат, ал өкмөткө тендер өткөрүүдө жана жеке каржыланган күн долбоорлорун иштеп чыгууда жардам көрсөтүү үчүн бирдиктүү терезе болуп саналат.

«Кыргыз Республикасында энергиянын кайра жаралуучу булактарын өнүктүрүү электр энергиясы менен камсыздоону диверсификациялоо үчүн абдан маанилүү», - деди Кыргыз Республикасынын Энергетика министри Таалайбек Ибраев.

«Долбоор аркылуу күн фотоэлектр станцияларын курууга жеке инвестициялар тартылат, бул камсыздоону жакшыртып гана тим болбостон, өлкөгө жеке сектордун инвестициясын көбүрөөк тартуунун ачык-айкын механизмин түзөт, аны башка тармактарда ийгиликтүү кайталоого болот”.

Кыргыз Республикасында энергия комплексин кеңейтүү менен өсүп жаткан суроо-талапты канааттандыруу үчүн жашоого жөндөмдүү жана атаандаштыкка жөндөмдүү чечимдерди сунуш кылган көп жана негизинен пайдаланылбаган кайра жаралуучу энергия булактары бар. 650 ГВт күн энергиясынын потенциалы менен мүмкүнчүлүктөр олуттуу жана ошондуктан Өкмөт энергиянын кайра жаралуучу булактарын өнүктүрүүгө, ошону менен климаттын өзгөрүүсү боюнча максаттарга жетишүүгө умтулат.

«Электр энергиясын өндүрүү боюнча кубаттуулукту туруктуу жана үнөмдүү түрдө кеңейтүү Кыргыз Республикасында экономикалык өсүштү көтөрүү жана жашоо деңгээлин жогорулатуу үчүн маанилүү. IFC бул пилоттук долбоорду колдоого жана Кыргыз Республикасында энергиянын кайра жаралуучу булактарын өнүктүрүүгө жана колдонууну көбөйтүүгө жардам берүү үчүн жеке инвестицияларды тартууга умтулат, ошону менен өлкөнүн калкын таза жана туруктуу электр энергиясы менен камсыз кылууда”, - деп айтты Мунир Ферози, IFC региондук Жакынкы Чыгышта, Борбордук Азияда, Түркияда, Пакистанда жана Ооганстанда МЖӨ боюнча менеджер жана консультациялык кызматтардын жетекчиси.

Транзакция боюнча кеңешчи катары IFC өкмөттөргө долбоордун деталдуу изилдөөлөрүн жүргүзүүгө, коомдук муктаждыктарга эң жакшы жооп берген жана инвесторлор үчүн жагымдуу структуралаштыруу варианттарын баалоого жардам берет. IFC ошондой эле квалификациялуу жеке өнөктөштү аныктоо үчүн ачык жана атаандаштык тендерди өткөрүүдө өкмөткө жардам берет. IFCнын консультациялык колдоосу мамлекеттик жана жеке өнөктөштөрдүн ортосунда долбоордук келишимдерге кол коюу менен аяктайт.

Бул демилге Кыргыз Республикасында жеке секторду өнүктүрүүнү колдоо жана экономикалык өсүштү стимулдаштыруу боюнча IFCнин иш-аракеттеринин бир бөлүгү болуп саналат. IFC ошондой эле «Манас» эл аралык аэропортунун инфраструктурасын инвестициялоо үчүн квалификациялуу жеке операторду тартуу үчүн МЖӨ боюнча ачык тендер өткөрүүдө Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө колдоо көрсөтүүдө.

“Күн энергетикасын масштабдоо” (Scaling Solar) программасы ийгиликтүү болду жана атаандаштыкка жөндөмдүү чендерди камсыз кылды. Өзбекстан, Сенегал жана Замбия бул Программанын алкагында электр станцияларын ийгиликтүү ишке киргизишти, ал эми башка өлкөлөрдө - Кот-д'Ивуарда, Нигерияда, Тогодо - долбоорлор иштелип чыгууда. Дүйнөлүк деңгээлде, 2021-жылы IFC климатты каржылоонун 32%ын өзү камсыздап, 3,6 миллиард доллар чогултту. Бул инвестициялар аркылуу IFC климатка туруктуулукту камсыз кылуучу негизги аймактарда, анын ичинде күн, суу, шамал жана энергияны сактоо, жашыл имараттар жана энергияны өндүрүү боюнча потенциалды түзүүгө жардам берди. 

IFC Дүйнөлүк банк тобунун мүчөсү жана өнүгүп келе жаткан экономикалардагы жеке секторго багытталган эң ири глобалдык өнүктүрүү институту болуп саналат. 2022-фискалдык жылы IFC өнүгүп келе жаткан өлкөлөрдөгү жеке компанияларга жана каржы институттарына рекорддук 32,8 миллиард доллар инвестициялады.