Улуттук статистикалык комитеттин алдын ала эсептөөсү боюнча 2022-жылдын январь-декабрында ички дүң продукциянын көлөмү (мындан ары - ИДП) 919,4 млрд сомду жана реалдуу өсүү темпи 107,0%ды түздү (2021-жылдын январь-декабрында) - 106 ,2%, Кумтөр кенин иштетүү боюнча ишканаларды эсепке албаганда өсүү темпи 105,9%ды түздү (2021-жылдын январь-декабрында - 106,8%).
Өнөр жай. 2022-жылдын январь-декабрында өнөр жай ишканалары тарабынан 425,9 млрд сомдук продукция өндүрүлүп, 2021-жылдын тийиштүү мезгилине салыштырмалуу өндүрүштүн көлөмү 11,4%га өскөн. Кумтөр кенин иштетүү боюнча ишканаларды эсепке албаганда өндүрүш 4,6%га өскөн.
Өнөр жай өндүрүшүнүн өсүшү 2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу негизги металлдарды (21,5 пайызга), жыгач жана кагаз буюмдарын, полиграфия ишин (27,0 пайызга), мунай продуктуларын (12,3 пайызга), тамак-аш өндүрүшүнүн өсүшү менен камсыз кылынды. продукциялар (анын ичинде ичимдиктер) жана тамеки буюмдары (11,1%ке), текстиль өндүрүшүндө, кийим-кече жана бут кийим өндүрүшүндө, булгаары жана булгаары буюмдарын өндүрүүдө (7,2%), ошондой эле тоо-кен өндүрүшүндө (8,2%ке).
Мында химиялык продуктыларды (23,4 пайызга), фармацевтика продукциясын (17,0 пайызга), ошондой эле резина, пластмасса буюмдарын жана курулуш материалдарын (2,5 пайызга) өндүрүүнүн кыскарышы байкалган.
Электр энергиясын, газды жана буу берүүнүн 8,3%га кыскарышы электр энергиясын өндүрүүнүн, берүүнүн жана бөлүштүрүүнүн, ошондой эле буу менен камсыз кылуунун (берүүнүн) төмөндөшү менен шартталган.
Суу менен камсыздоонун, тазалоонун, калдыктарды тазалоонун жана экинчилик сырьену өндүрүүнүн көлөмүнүн 8,7%га азайышы калдыктарды чогултуунун, кайра иштетүүнүн жана жок кылуунун жана экинчилик сырьену өндүрүүнүн кыскарышына байланыштуу.
Айыл чарба. 2022-жылдын январь-декабрында 354,6 миллиард сомдук айыл чарба продукциясынын дүң продукциясы өндүрүлгөн. 2021-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу реалдуу өсүү темпи 107,3% түздү.
2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу айыл чарбасынын дүң продукциясынын өсүшү негизинен буудай данынын 1,6 эсеге, арпаны 2 эсеге, тоют өсүмдүктөрүн 13%га, дан үчүн жүгөрү өндүрүүнүн 6%га көбөйүшү менен шартталган. жашылча есумдуктеру — 6 процентке, жемиш жана жемиш есумдуктеру — 5 процентке, ошондой эле кант кызылчасы — 28 процентке жана май есумдуктеру 10 процентке есту. Ошол эле учурда айыл чарба продукциясынын жалпы көлөмүндө өсүмдүк өстүрүүчүлүктүн үлүшү 50%дан ашыкты түздү.
Курулуш. 2022-жылдын январь-декабрь айларынын жыйынтыгы боюнча каржылоонун бардык булактарынан негизги капиталга инвестициялардын көлөмү 138,3 млрд сомду түзүп, 3,0%га өстү (2021-жылдын январь-декабрында 6,2%га азайган).
2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу негизги капиталга инвестициялардын көлөмүнүн өсүшү каржылоонун ички (1,9 пайызга), тышкы (6,4 пайызга) булактарынын эсебинен камсыздалган.
Негизги капиталга инвестициялардын өсүшү өндүрүш объекттерин курууда, транспорттук ишмердүүлүктө жана товарларды сактоодо, мейманкана жана ресторандардын ишинде, кыймылсыз мүлк менен операцияларда, мамлекеттик башкарууда жана коргонууда, билим берүү, турак жай курулушунда белгиленген.
Инвестициялардын негизги көлөмү (алардын жалпы көлөмүнүн 79,5%) тоо-кен объектилерин курууга, электр энергиясы, газ, буу жана абаны кондициялоо менен камсыздоого (камсыз кылууга), транспорт ишине жана товарларды сактоого, билим берүүгө, ошондой эле турак жай курулушуна багытталган..
Экономиканы капиталдаштыруунун көлөмүнүн негизинде 2022-жылдын январь-декабрында курулуштун дүң продукциясынын жалпы көлөмү 175,7 млрд сомду түзүп, 8,0%га өстү (2021-жылдын январь-декабрында 4,9%га азайган).
Курулуш секторунун экономиканын өсүү темптерине тийгизген таасири оң болуп, анын ИДПны түзүүгө кошкон салымы 0,62 пайыздык пунктту түздү, анын ИДП өндүрүшүнүн түзүмүндөгү үлүшү 7,4%ды түздү.
Эмгек акы. 2022-жылдын январь-ноябрь айларында орточо айлык эмгек акы 25 711 сомду түзүп, 2021-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 31,1%га өстү, ал эми анын реалдуу көлөмү керектөө бааларынын индексин эске алганда 15,2%га өстү.
2022-жылдын январь-ноябрь айларында өткөн жылдын январь-ноябрына салыштырмалуу орточо айлык чегерилген эмгек акынын өсүү темпинин өсүшү экономикалык иштин бардык түрүндөгү ишканаларда жана уюмдарда байкалган.
Эң олуттуу өсүш искусство, көңүл ачуу жана эс алуу (68,7%), саламаттыкты сактоо жана социалдык тейлөө (51,1%), билим берүү (45,2%), мамлекеттик башкаруу жана коргонуу, милдеттүү социалдык камсыздоо (33,5%), кесиптик, илимий жана техникалык ишмердүүлүк (26,0%), тоо кендерин иштетүү (23,0%), мейманкана жана ресторандар (23,4%), курулуш (20,4%), транспорттук иш жана жүктөрдү сактоо (20,9%), дүң жана чекене соода, автомобиль жана мотоцикл оңдоо (20,3%), ошондой эле административдик жана көмөкчү иш (21,4%).
Инфляциянын деңгээлин мүнөздөгөн керектөө бааларынын индекси 114,7%ды түздү (2022-жылдын январь-декабры өткөн жылдын декабрына салыштырмалуу). Инфляциянын орточо жылдык деңгээли (2022-жылдын январь-декабрына карата 2021-жылдын январь-декабрына карата) 113,9% түзгөн.
Алкоголдук ичимдиктерге жана тамеки буюмдарына баа 24,4%га, тамак-аш жана алкоголсуз ичимдиктерге - 15,8%га, азык-түлүк эмес товарларга - 12,7%га жана калкка көрсөтүлгөн кызмат көрсөтүүлөргө тарифтер 9,1%га жогорулаган.
Бул мезгилде балыктын баасы эң көп кымбаттаган - 32,5%, кум шекер - 30,5%, ун - 27,8%, башка сүт азыктары - 26,8%, макарон жана башка дан азыктары - 25,5%, нан азыктары - 22,6%га, сары май -22,3%ке, кургатылган жемиштер жана жаңгактар -20,6%ке, күрүч -19,7%ке, чочко эти -19,3%ке, нан -17,4%ке, алкоголсуз суусундуктар -16,1%ке, гречка -12,1%га. %, уй эти — 12,2 жана козу — 11,7 процентке.
2022-жылдын январь-декабрында (өткөн жылдын декабрына салыштырмалуу) керектөө бааларынын жана тарифтеринин өсүшү республиканын бардык аймактарында байкалган. Мында баанын максималдуу өсүшү (18,4%) Нарын облусунда катталды, бул башка региондорго салыштырмалуу алкоголдук ичимдиктерге жана тамеки буюмдарына баалардын эң көп өсүшү (43,3%га) менен шартталган.
Баанын өсүшүнө төмөнкү факторлор таасир эткен:
- тамак-аш азыктарынын дүйнөлүк наркынын олуттуу өсүшү;
- глобалдык жеткирүү чынжырларындагы көйгөйлөрдүн көрүнүшү;
- энергетикалык ресурстарга дүйнөлүк баалардын өсүшү;
- туруксуз геосаясий кырдаал;
- негизги өнөктөш өлкөлөрдө инфляциянын тездеши;
- калктын инфляциялык күтүүсүнүн өсүшү.
Кызмат көрсөтүү сектору. 2022-жылдын январь-декабрында тейлөө тармагында өткөн жылдын тийиштүү мезгилине салыштырмалуу 5,1%га көбөйүп, 726,1 түздү. миллиард сом. Ошол эле учурда дүң жана чекене соода жүгүртүү, автоунааларды жана мотоциклдерди оңдоо 252,2 млрд сомду түзүп, 2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу 7,6%га өстү.
2021-жылдын январь-декабрына салыштырмалуу дүң жана чекене соода жүгүртүүнүн, автоунааларды жана мотоциклдерди оңдоонун өсүшү негизинен дүң (6,0 пайызга) жана чекене (6,5 пайызга) сооданын өсүшү менен шартталган.
Тышкы жана өз ара соода. Тышкы сооданын көлөмү 11 айда 10,6 млрд АКШ долларын түзүп, өткөн жылдын январь-ноябрына салыштырмалуу 40,4%га өстү, ал эми товарлардын экспорту 2,0 млрд АКШ долларын түзүп, 22,4%га кыскарды, ал эми товарлардын импорту 8,6%ды түздү. АКШ долларын түздү жана өткөн жылдын январь-ноябрына салыштырмалуу 73,4%га өстү.
2021-жылдын январь-ноябрына салыштырмалуу 2022-жылдын январь-ноябрында экспорттук берүүлөрдүн азайышы кара металлургиялык калдыктарды жана сыныктарды берүүнүн 3,2 эсеге, айнек - 2,2 эсеге, жез калдыктарын жана сыныктарын - 20,4%га, рудаларды жана сыныктарды берүүнүн төмөндөшү менен шартталган. баалуу металлдардын концентраттары - 18,6%, цемент - 17,8%, сүт жана сүт азыктары - 13,2%.
Ошол эле учурда бут кийимди экспорттоо 8,9 эсеге, тирүү жаныбарларды - 7,0 эсеге, кийим-кече жана буюмдарды - 3,4 эсеге, жабдууларды жана механикалык түзүлүштөрдү - 2,7 эсеге, электр машиналарын жана жабдууларды - 1,7 эсеге өскөн. эсеге, пластмасса жана алардан жасалган буюмдар — 1,6 эсеге, жашылчалар жана жемиштер — 1,5 эсеге, автомобилдердин жана тракторлордун тетиктери жана керек-жарактары — 32,2 процентке, пахта буласы — 9, 3 процентке.
2021-жылдын январь-ноябрь айларына салыштырмалуу импорттук кирешелердин өсүшү негизинен трикотаж кездемелеринин 3,4 эсеге, жабдуулардын жана механикалык түзүлүштөрдүн - 2,4 эсеге, жер үстүндөгү транспорт каражаттарынын жана аларга тетиктердин - 2,2 эсеге, бут кийимдердин - түшүүлөрдүн өсүшү менен шартталган. 2,1 эсеге, пластмасса жана алардан жасалган буюмдар - 1,7 эсеге, электр машиналары жана жабдуулары - 1,6 эсеге, фармацевтика продукциясы - 24,9%га, кийим-кече жана буюмдар - 23,8%га, кара металлдар жана алардан жасалган буюмдар - 22,7%га, нефть продуктылары — 21,8 процентке.
Муну менен катар тамеки буюмдарын импорттоо көлөмүнүн 18,5%га, мөмө-жемиштерди - 8,0%га, башка химиялык продукцияларды - 9,3%га, керамикалык буюмдарды - 1,7%га төмөндөшү белгиленген.
2022-жылдын январь-ноябрь айларында Кыргыз Республикасынын ЕАЭБ өлкөлөрү менен өз ара соодасынын көлөмү 4 156,2 миллион АКШ долларын түзүп, 2021-жылдын январь-ноябрына салыштырмалуу 36,2%га өстү.
2022-жылдын январь-ноябрь айларында республиканын ЕАЭБ өлкөлөрү менен болгон өз ара соодасынын эң чоң үлүшү Россияга (71,8%) жана Казакстанга (25,9%) туура келген.