ККМ-онлайн - бул накталай операциялар жүргүзүлө турган ишкердик субъектине таандык электрондук шаймандарга (компьютер, ноутбук, уюлдук телефон жана башка ушул сыяктуу аппараттар) орнотулган виртуалдык кассалык кассалык машина. Кыргыз Республикасынын Экономика министрлигинде KKM-онлайн кимге жана эмне үчүн керек экендиги жана ансыз ким иштей ала тургандыгы жөнүндө кеңири айтылды.
ККМ эмне үчүн керек
Өткөн жылдын сентябрь айында болуп өткөн 2020-2022-жж. бюджеттик угууларда айтылгандай, Кыргызстандагы көмүскө экономиканын деңгээли ИДПнын жалпы көлөмүнүн 24 пайызын түзөт. 2018-жылы көмүскө экономиканын акчалай эквиваленттеги көлөмү 133 млрд. сомго жеткен.
Ушуга байланыштуу, өлкөнү санариптештирүү алкагында Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан салык жана бажы жол-жоболорун фискалдаштыруунун электрондук системасын киргизүү боюнча негиз коюлган.
Үстүбүздөгү жылдын 24-июнунда КРӨнүн № 356 токтому кабыл алынган, анда KKM-онлайндын, анын ичинде виртуалдык режимде иштөө эрежелерин, колдонуунун жана каттоонун тартибин бекитүү каралган. Виртуалдуу контролдук-кассалык аппараттарды киргизүү КР салык жол-жоболорун фискалдаштыруунун жана “Санарип Кыргызстан” санариптик трансформациялоо концепциясын ишке ашыруунун компоненттеринин бири болуп саналат.
Эмне үчүн виртуалдык ККМ ыңгайлуу
Кыргыз Республикасынын Экономика министрлигинин билдирүүсүндө аппараттык контролдук-кассалык машинанын же онлайн-режиминде маалыматтарды берүүгө жөндөмдүү ККМдин минималдуу наркы 10 миң сомдон жогору турат жана бул азыркы экономикалык кризис шартында бизнеске, айрыкча чакан жана орто бизнес ишкерлерине, ошондой эле региондордогу ишкерлер үчүн түйшүктүү жүк болуп саналат. Ошондуктан, бизнести, айрыкча чакан жана орто бизнести колдоо максатында виртуалдык ККМди (Android, iOS жана Windows операциялык системаларында кардардын тиркемеси катары колдонулган программа) ишке киргизүү башталган, бул ККМ-онлайн аппараттык камсыздоого салыштырмалуу жаңы багыт жана арзан альтернатива
Виртуалдык контролдук-кассалык аппараттарды ишке киргизүү төмөнкүлөрдү карайт:
- ишкерлер үчүн ыңгайлуу жана жагымдуу шарттарды түзүүнү;
- ак ниет ата мекендик өндүрүүчүлөрдүн жана импорттоочулардын кызыкчылыктарын коргоо;
- ак ниет атаандаштыкты адилеттүү өнүктүрүү шарттарын түзүү;
- мыйзам чөйрөсүндө заманбап санариптик чечимдерди киргизүү;
- көмүскө экономиканы легалдаштырууга багытталган технологияларды киргизүү.
ККМди колдонбостон кимдер иштей алат
Токтомго ылайык, Кыргызстандын аймагында субъект тарабынан каттоого жана колдонууга контролдук-кассалык машиналардын мамлекеттик реестрине моделдери киргизилген ККМдин нускаларына гана жол берилет.
ККМди колдонбостон жүзөгө ашыруу боюнча иш жүргүзгөн субъкттер:
- гезит жана журналдар, ошондой эле газета-журнал күркөлөрүндө коштолуучу товарлар;
- баалуу кагаздар;
- стационардык жайлардан тышкаркы лотерея билеттери;
- шаардык коомдук транспортто жүрүү билеттери жана талондор;
- поезддердин жүргүнчүлөр вагондорунда чай жана башка коомдук тамактануу азыктары;
- жеке мүнөздөгү (гувернанткалар, бала багуучулар, багбандар, үй кызматкерлери) жана мал жаюу боюнча кызматтарды көрсөтүү;
- нак чет өлкө валютасы менен алмашуу операцияларын жүргүзүүнү кошпогондо, коммерциялык банктардын, микрофинансылык уюмдардын, кредиттик союздардын, адистештирилген финансы-кредиттик уюмдардын жана Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тарабынан лицензиялануучу жана жөнгө салынуучу төлөм уюмдарынын кызмат көрсөтүүлөрү;
- диний уюмдардын ишин жөнгө салуу чөйрөсүндө Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте катталган диний уюмдардын кызматтары, диний имараттарда жана көчө күркөлөрүндө сыйынуу буюмдарын жана диний адабияттарды сатуу, ошондой эле ырым-жырымдарды, диний ырым-жырымдарды жана каада-салттарды өткөрүү боюнча кызмат көрсөтүүлөр.
Мында, КРӨнүн 2020-жылдын 24-июнундагы № 356 токтому менен белгилүү мөөнөткө чейин ККМди колдонбостон акчалай эсептешүүлөрдү жүргүзүүгө укуктуу айрым субъекттердин тизмеси бекитилген.