Бүгүн, 2019-жылдын 17-декабрында Бишкек ш. “Улуттук ыктыярдуу сереп (УЫС-2020) долбоорун даярдоодо ТӨМдү илгерилетүү каражаты катары 2030-жылга чейинки мезгилде Туруктуу өнүктүрүү тармагында күн тартиби жөнүндө ЖМК маалымдуулугун жогорулатуу” семинары болуп өттү.
КР экономика министринин орун басары Автандил Алыбаев семинардын уюштуруучуларына, БУУ жалпы тутумун өнүктүрүү боюнча өнөктөштөрүнө ыраазычылыгын билдирди.
Кыргыз Республикасында туруктуу өнүктүрүүнүн Улуттук стратегиясын ишке ашыруу максатында өлкөлүк саясат жөнүндө жана КДБ долбоорун даярдоо процессинде 2016-жылдын 1-январынан тартып 2013-жылга чейинки мезгил аралыгына туруктуу өнүктүрүү жаатындагы 17 Максат расмий түрдө күчүнө киргендигин белгиледи, ал Бириккен Улуттар Уюмунун тарыхый саммитинде 2015-жылдын сентябрында эл аралык лидерлер тарабынан кабыл алынган.
Кыргызстан 2016-жылдан тартып БУУнун башка өлкөлөрү менен катар эле, глобалдык ТӨМ жетишүү боюнча туруктуу өнүктүрүү боюнча БУУнун Башкы Ассамблеясынын саммитиндеги алган милдеттенмелерге ылайык, ошондой эле ТӨМдүн жетишкендиктеринин индикаторлорунун мониторинги аркылуу туруктуу өнүктүрүүнүн 17 максатына жетишүүгө киришти.
Азыркы учурда республикада ТӨМдү имплементациялоо боюнча иш өтүүдө (мамлекет ичиндеги деңгээлде эл аралык милдеттенмелерди иш жүзүндө ишке ашыруу). Биринчи кезекте, бул өлкөнү өнүктүрүү программасын аткаруу, туруктуу өнүктүрүүнүн индикаторлорун, ТӨМдүн өзгөчөлүктөрүн эске алуу менен бардык мамлекеттик программаларды түзөтүү.
А. Алыбаевдин айтымында, БУУнун Туруктуу өнүгүү максаттары көп жагынан 2018-2040 жылдарга Кыргыз Республикасын өнүктүрүүнүн Улуттук стратегиясынын, ошондой эле “Биримдик. Ишеним. Жаратмандык”. ортомөөнөттүү Программасынын максаттары менен белгилүү.
2040-жылга чейин өнүктүрүүнүн кабыл алынган улуттук стратегиясы, өлкөнү өнүктүрүү жаатында көз карашты түзгөн. Мында Өкмөттүн 2018-2022-ж.ж. “Биримдик. Ишеним. Жаратмандык” программасы 2040-жылга чейинки Стратегияны турмушка ашыруунун орто мөөнөттүк программасы катары кызмат кылат.
2018-2040-жылдарга Кыргыз Республикасын өнүктүрүүнүн Улуттук стратегиясы төрт стратегиялык багытты аныктайт:
- Адамзаттык өнүгүү: саламаттык сактоо, билим берүү, татыктуу иш, маданият, илим жана жарандык Интеграция кызматтарына бирдей жеткиликтүүлүк аркылуу жетүү жана коомду тартуунун маанилүүлүгүн таануу.
- Экономикалык жыргалчылык, бизнести алга илгерилетүү жана каржылоо: атаандаштыкка жөндөмдүү экономиканы өнүктүрүүнүн маанилүүлүгүн таануу, адам капиталынан жана формалдуу эмгек рыногунан мүмкүн болгон бардык пайдаларды алуу, инвестициялык потенциалды жакшыртуу жана сапаттуу инфраструктурасы менен региондук өнүктүрүү, ошондой эле экономиканын негизги тармактарын өнүктүрүү.
- Мамлекеттик башкаруу: мамлекеттик бийликтин балансталган системасы аркылуу күчтүү жана туруктуу мамлекеттик башкарууну камсыз кылуу, адилеттүү сот системасы, жергиликтүү өз алдынча башкарууну өнүктүрүү, улуттук, региондук коопсуздукту бекемдөө, экономикалык жана дипломатиялык интеграция жана санариптик экономиканы алга жылдыруу.
- Өнүктүрүү системасын өзгөртүү: мурдагы бардык саясий өнүгүү стратегияларын кайра карап чыгуу аркылуу өнүктүрүү системасын реформалоо, туруктуу өнүктүрүү боюнча улуттук кеңешти кайра уюштуруу, технологиялардын потенциалын жана пайдаланылышын жакшыртуу, ошондой эле мониторинг жана баа берүү аркылуу координациялоо үчүн потенциалды чыңдоо.
ТӨМдү улуттук шарттарга адаптациялоо процессин институтташтыруу, ошондой эле мындан ары ТӨМ өлкөсүнүн программалык документтерин имплементациялоо үчүн Премьер-министрдин түздөн-түз жетекчилиги астында КР Өкмөтү тарабынан ТӨМдү адаптациялоо, ишке ашыруу жана мониторинг жүргүзүү боюнча координациялык комитет түзүлгөн.
Координациялык комитетке парламенттин, мамлекеттик ведомстволордун, тармактык министрликтердин, өнүктүрүү тармагындагы өнөктөштөрдүн жана КР Улуттук статкомунун өкүлдөрү кирет.
КР УСК менен биргелешип 2030-ТӨМгө адаптациялоо жана мониторинг системасынын биринчи этабын ишке киргизүүнүн алкагында өлкөдө улуттук көрсөткүчтөрдүн-окшош жана Улуттук кошумча көрсөткүчтөрдүн матрицасы иштелип чыккан.
Инвентаризациянын жыйынтыгы боюнча глобалдык максаттар, милдеттер жана көрсөткүчтөр жалпы санындагы 169 глобалдуу маселе кабыл алынган, 102 милдет кабыл алынган, 58 тапшырма улуттук милдеттерге ылайыкташтырылган жана 9 милдет өлкөнүн шарттарына жана артыкчылыктарына бөлүнгүс катары алынып салынган.
Ошондой эле А.Алыбаев КДБны даярдоо процесси жөнүндө маалымат берди. 2020-жылы берилген өтүнмөгө ылайык, Кыргызстан башка өлкөлөр менен катар ЭКОСОС жылдык министрлердин карап чыгуусунда Улуттук ыктыярдуу презентация өткөрөт, анда ТӨМ жетишүү прогрессти толук баалоо болот.
КДБ даярдоо процессин институтташтыруу үчүн КР Вице-премьер-министри З. Аскаровдун түздөн түз жетекчилиги алдында Координациялык комиссия түзүлгөн.
КДБны даярдоо үчүн төмөнкүдөй багыттар боюнча 5 жумушчу топ түзүлгөн: экономика, социалдык өнүгүү, экология жана айлана-чөйрөнү коргоо; соттук жана укук коргоо системасын башкаруу, реформалоо, ошондой эле КРнын улуттук артыкчылыктарын эске алуу менен ТӨМгө жетишүүнү мониторинг жана баалоо. Бүгүн семинарга ушул жумушчу топтордун өкүлдөрү катышууда, - деп министрдин орун басары белгиледи.
Мындан тышкары, А. Алыбаев тиешелүү маселелердин өтө чоң пакетине тиешеси бар жана көптөгөн мамлекеттик органдар бул топко (50дөн ашык мам.органдар жана 58 адам) киргендиги жөнүндө билдирди.
КДБ долбоорун даярдоо максатында, КР Экономика министрлиги КРӨА менен биргеликте ПРООНдун колдоосунда ЖТ мүчөлөрү үчүн орнотуу жана окутуу семинарларын өткөрүштү. КДБ даярдоо боюнча Иш-планы даярдалган. Бөлүмдөрдүн мазмундуу бөлүгүнө карата жалпы талаптар даярдалган. Кеңири масштабдуу жарыктандыруу боюнча КДБны, медиапланды даярдоонун План-графиги даярдалган.
Азыркы учурда ЖТ тарабынан блоктор боюнча КДБ бөлүктөрү үчүн маалымат чогултуу иштери аяктоодо. Дайыма жумушчу топтордун жетекчилери жана мүчөлөрү менен жолугушуулар жүргүзүлүп турат. ТӨМгө кошулгандарды инвентаризациялоо үчүн стратегиялык документтерге талдоо жана тандоо жүргүзүлөт. Экологиялык, социалдык багыттагы жана мамлекеттик башкаруунун жарандык жамааты менен жолугушуулар уюштурулду.
Белгилей кетсек, өлкөнүн Президенти да ТӨМдү ишке ашыруу маселелерине жана Улуттук ыктыярдуу серепти даярдоо процессине көңүл бурууда. Жогорку Кеңеш тарабынан ТӨМдү ишке ашыруу боюнча мыйзамдардын аткарылышын көзөмөлдөө боюнча жумушчу топ түзүлгөн жана иштеп жатат.
Жыйынтыгында министрдин орун басары өнүгүү боюнча жигердүү иштерди алып барууда, улуттук артыкчылыктарга жана Кыргызстандын таламдарына көңүл буруу менен, мындан ары туруктуу өнүгүүнү бекемдөөдө активдүү иштерди жүргүзгөндүгүн белгиледи жана бул жаатта массалык маалымат каражаттарынын ролу өтө маанилүү жана зарыл болуп саналат, - деп жыйынтыктады А. Алыбаев.
Бул семинар КР ПРООНдун жана Кыргызстандын улуттук мониторинг жана баалоо тармагынын колдоосу менен КР Маданият, маалымат жана туризм министрлиги тарабынан уюштурулду.
Иш-чарага Кыргыз Республикасынын мамлекеттик органдарынын, эл аралык уюмдардын жана массалык маалымат каражаттарынын өкүлдөрү катышты.
