2023-жылдын 26-27-июнунда Женевада Бириккен Улуттар Уюмунун Европалык Экономикалык Комиссиясынын Соода потенциалы жана стандарттары боюнча Башкаруу комитетинин 8-жыйыны болуп өттү. Бул сессияга Кыргыз Республикасынан КР Экономика жана коммерция министринин орун басары Назарбек Малаев катышты.
Күн тартибине ылайык, Жетектөөчү комитеттин отурумунун жүрүшүндө стандартташтыруу саясаты жана жөнгө салуучу кызматташтык боюнча жумушчу топ, ошондой эле айыл чарба сапаты стандарттары боюнча жумушчу топ иш-чаралары жана пландаштырылган жыйынтыктар боюнча маалымат беришти.
Бул сессиянын өзгөчөлүгү Кыргыз Республикасындагы соодадагы жөнгө салуучу жана процедуралык тоскоолдуктар боюнча БУУ ЕЭК изилдөөсүнүн бет ачары болду. БУУ ЕЭКтин Кыргыз Республикасы үчүн изилдөөсү сектордук мамилени алып, учурдагы жана потенциалдуу экспорттук рынокторду талдап, бизнес-процесстерди талдоого алган жана тандалган рыноктордо сапат стандарттарына жооп берүү муктаждыктарын баалаган.
Изилдөө республиканын тышкы сооданын мындан аркы туруктуу өсүүсүн камсыздоо боюнча аракеттерин колдоо максатында соода менен байланышкан процедуралардын натыйжалуулугун жогорулатуу максатында өткөрүлдү.
Жолугушуунун катышуучулары окуудан алынган сабактар тууралуу маалыматтарды да угушту. Атап айтканда, БУУ ЕЭК Катчылыгы 2022-жылдан бери жүргүзүлүп жаткан EЭК изилдөөлөрүн комплекстүү кароонун жыйынтыктарын сунуштады. Обзор ошондой эле мүчө мамлекеттердин кароосуна жаңы темаларды, анын ичинде айланма экономикага, жашыл трансформацияга жана санариптик трансформацияга тиешелүү темаларды, ЕЭК өлкөлөрүн өткөөл экономикаларды чечүү үчүн натыйжалуу каражаттар менен камсыз кылуу максатында 2030-жылга чейин Туруктуу Өнүгүү Күн тартибинин алкагында пайда болгон жана барган сайын өсүп жаткан чакырыктарды алдыдагы изилдөөлөргө киргизүү мүмкүнчүлүгүн сунуш кылды.
Министрдин орун басары Н.Малаев өз сөзүндө, Кыргыз Республикасы изилдөөнүн алкагында иштелип чыккан бизнес-процесстерди талдоого өзгөчө көңүл буруп жатканын, бул айыл чарба өндүрүүчүлөрүнүн чакан масштабынан улам экономиканын төмөндүгүнө жана айыл чарба өндүрүшүнүн кыйынчылыктарына, логистиканын татаалдыгына байланыштуу экендигин белгиледи.
Н.Малаевдин айтымында, изилдөөгө камтылган Кыргыз Республикасынын аймагында өндүрүлгөн товарлардын түрлөрү органикалык тазалыгы жана өзгөчө сапаты менен айырмаланарын жана ошого жараша, учурдагы өсүү тенденциясын эске алганда, жогорку сатуу потенциалына ээ. Европанын жана ЕАЭБдин рынокторунда орточо керектөөчү органикалык сапаттуу жана экологиялык жактан таза тамак-аш азыктарына өтүшү керек.
Ошондой эле, башталган иштин маанилүү элементи катары айрым ишканаларга экспорттук потенциалын ишке ашырууда колдоо көрсөтүү экендиги баса белгиленди. Бул үчүн кара өрүк, төө буурчак, кургатылган өрүк, бөтөлкөдөгү суу чыгаруучу бир нече потенциалдуу ишканаларды пилоттук тандоо аркылуу долбоордук идеяларды практикалык ишке ашыруу үчүн кошумча каражаттарды тартуу зарыл. Ишке ашыруу сапат стандарттарын ишке ашырууда консультациялык колдоо көрсөтүү, тиешелүү сапат сертификаттарын алуу жана экспорттук документтерди иштеп чыгуу, эл аралык көргөзмөлөргө катышуу, продукцияны чет өлкөдөн потенциалдуу сатып алуучуларды издөө жана табуу, жеткирүү келишими түзүлгөнгө чейин болушу мүмкүн.
Иликтөөнүн мазмундук бөлүгүнө кайрылып, министрдин орун басары Н.Малаев айрым маалыматтардын статистикалык маалыматтарга жана аныкталган көйгөйлөргө тиешеси жок экендигин баса белгиледи. Бул контекстте ал Кыргыз Республикасы тарабынан актуалдуу маалыматтарды берүү боюнча кызматташуу ишин активдештирүүгө даяр экендигин билдирди.
Жыйындын экинчи күнүндө БУУ ЕЭК Катчылыгы башка эл аралык уюмдар менен жүргүзүлүп жаткан кызматташуу, потенциалды жогорулатуу жана техникалык жардам көрсөтүү боюнча иш-чаралар, ошондой эле 2024-жылга карата Соода программасы жана 2025-жылга карата иш программасынын негизги компоненттеринин долбоору тууралуу маалымат берди.
Талкуулардын жүрүшүндө жолугушуунун катышуучулары ошондой эле пикир алмашып, техникалык жардамга болгон муктаждыктарын баяндап, Башкаруу комитети, ЕЭКтин башка органдары жана эл аралык уюмдар менен кызматташуунун потенциалдуу багыттарын талкуулай алышты.
