2022-жылдын 9-декабрында Бишкек инвестициялык саммитинин алкагында пленардык жыйын болуп, анда Кыргыз Республикасынын экономика жана коммерция министри Данияр Амангелдиев сөз сүйлөдү.

Министрдин айтымында, бул иш-чарага алыскы жана жакынкы чет өлкөлөрдөн көптөгөн коноктор келген. Саммит 1000ге жакын катышуучунун башын бириктирди, алардын көбү Кыргыз Республикасынын экономикасынын туруктуу өсүшү жана өнөктөштөр менен өз ара пайдалуу кызматташуу үчүн көп күч-аракетин жумшашты.

Саммит ЕАЭБ өлкөлөрүнүн да, үчүнчү өлкөлөрдүн да чакан жана орто бизнесинин ролун күчөтүүгө багытталган. Анын максаты – катышуучулардын инвестициялык жана инновациялык потенциалын айкалыштыруу, бизнес-коомчулуктун өкүлдөрүнүн ортосунда кызматташтык байланыштарды түзүү, деп баса белгиледи министр.

Министр белгилегендей, Саммиттин архитектурасы эң бай жана салмактуу программаны сунуштайт – бул Пленардык жыйындан тышкары, ар кандай багыттагы темалардан турган панелдик талкуулар өткөрүлүүдө. Ошондой эле, бир күн мурун Евразиялык экономикалык биримдикке мүчө мамлекеттердин илимий-техникалык өнүгүү келечегине арналган илимий-практикалык конференция өттү.

Панелдик талкуулардын жүрүшүндө эң маанилүү маселелер талкууланат, мисалы: дүйнөлүк экономиканы санариптештирүү; транспорт коридорлорун кеңейтүү перспективалары; билим берүүдөгү инновациялык технологиялар; чакан жана орто бизнес жаатында тажрыйба алмашуу ж.б.

Саммиттин максатын - Кыргызстанда жана Борбордук Азия өлкөлөрүндө бизнестин жагымдуулугун, ишкердик активдүүлүгүн жогорулатууну эске алуу менен, бул тармакта тиешелүү иштерди жүргүзүү зарыл. Бул үчүн мен күч-аракетибизди бириктирип, бардык багыттарга басым жасоого чакырам,- деди министр.

Министр ошондой эле глобалдуу чакырыктарды жана дүйнөлүк жана региондук экономикадагы өзгөрүүлөрдү белгиледи, алар кеңири масштабдуу чагылдырууну жана бул чакырыктарга жооп берүү үчүн биргелешкен чечимдерди иштеп чыгууну талап кылат. Ушуга байланыштуу дүйнөлүк жана аймактык коомчулукту өнүктүрүүнүн негизги багыттарын талкуулоо боюнча конструктивдүү жана ачык диалогдун ролу өсүүдө.

Ал төмөнкү картинаны чагылдырган инвестициялык күн тартиби боюнча ишти күчөтүүнү сунуштады.

2022-жылдын январь-июнь айларында өлкөгө тике чет өлкөлүк инвестициялардын көлөмү 628 миллион доллардан ашты, бул өткөн жылдын тийиштүү мезгилине салыштырмалуу 195,5%ды түздү.

Өлкөлөр боюнча тике чет өлкөлүк инвестициялардын агымы төмөнкүдөй:

Ал эми КМШдан тышкаркы өлкөлөрдөн жалпысынан 493,136 миллион доллар түшкөн, алардын эң көп көлөмү Канада, Кытай, Түркия, Нидерланды жана Улуу Британиядан келген.

КМШ өлкөлөрүнөн 134,951 млн доллар түшкөн, анын ичинде эң көп киреше Россия Федерациясына – 100 млн доллардан ашык жана Казакстан Республикасына – 32 млн доллардан ашык түшкөн. 

Экономикалык иштин түрлөрү боюнча тике чет өлкөлүк инвестициялардын эң көп агымы өндүрүшкө, тоо-кен өндүрүшүнө, финансылык ортомчулукка жана камсыздандырууга, авто оңдоого, маалымат жана байланышка, ошондой эле кесиптик, илимий-техникалык ишмердүүлүккө туура келет.

2022-жылдын 10 айынын жыйынтыгы боюнча негизги капиталга инвестициянын көлөмү жалпысынан 101%ды түздү.

Негизги капиталга инвестициялардын өсүшү өндүрүш объекттерин курууда, электр энергиясы, газ, буу менен камсыз кылууда (камсыз кылууда), транспорттук ишмердүүлүктө жана товарларды сактоодо, мейманкана жана ресторандардын ишинде, көңүл ачуу жана эс алууда, маалымат жана коммуникацияда, кыймылсыз мүлк операцияларында, билим берүү, искусство тармагында белгиленди.

Үстүбүздөгү жылдын январь-октябрында инвестициянын негизги көлөмү (алардын жалпы көлөмүнүн 80%тен ашыгы) тоо-кен объектилерин, кайра иштетүү өнөр жайларын курууга, ошондой эле турак жай курулушуна багытталган.

Ушундай эле иш-чаралар аркылуу экономиканын түрдүү тармактарына инвестиция салуу интеграцияны өнүктүрүүнүн чыныгы реалдуу механизми болуп калат, - деп билдирди министр.

Жыйынтыктап жатып, Д.Амангелдиев иш-чаранын риторикасы мамлекеттик органдар менен бизнес-коомчулуктун ортосундагы диалогду иш жүзүндө бекемдөөгө багытталган ишенимдүү аянтча болууга багытталганын баса белгиледи.

Ал ошондой эле бардык катышуучуларды бул иш-чаранын ресурстарын максаттуу пайдаланууга чакырды. Катышуучулардын ортосунда «талаштуу көпүрөлөрдү» куруу, ошону менен сүйлөшүүлөрдө тоскоолдук кылган редоттордун санын азайтуу үчүн чоң потенциал бар.